Η εποχή μας χαρακτηρίζεται «εποχή επιστροφής στο μητρικό θηλασμό» αφού έρευνες σ’ όλον τον κόσμο ανακαλύπτουν όλο και περισσότερο νέες ιδιότητες του μητρικού γάλακτος, που δείχνουν τη σπουδαιότητα και τη μοναδικότητά του. Συχνά ακούμε αόριστα ότι ο θηλασμός είναι το καλύτερο για το μωρό, σπάνια όμως ακούμε ποια ακριβώς είναι τα πλεονεκτήματά του.
Αποτελεί ο μητρικός θηλασμός το καλύτερο ξεκίνημα για τη ζωή ;
Αναμφίβολα ναι .
Το μητρικό γάλα είναι κάτι περισσότερο από μία τροφή. Είναι ένας ζωντανός ιστός με πολλούς αμυντικούς παράγοντες και δίνει στο μωρό συνεχή ενεργό προστασία για τις λοιμώξεις, όταν το σώμα του μωρού δεν μπορεί ακόμα να προστατευτεί από μόνο του. Για τις πρώτες μέρες μετά τον τοκετό η μητέρα δίνει την ιδανική προστασία στο μωρό της με το πρωτόγαλα, που είναι πολύ πλούσιο σε αντισώματα. Η ποσότητα του πρωτογάλατος είναι μικρή, αλλά είναι ακριβώς αυτό που χρειάζεται το μωρό σε αυτή την ηλικία. Παράλληλα δρά σα συνέχεια του ομφάλιου λώρου, διατηρώντας το δεσμό μητέρα - νεογέννητου. Τόσο η μητέρα όσο και το μωρό απολαμβάνουν τα συναισθηματικά οφέλη της πολύ ειδικής και στενής σχέσης που διαμορφώνεται μέσω του θηλασμού. Η συνεχής σύνδεση μεταξύ της μητέρας και του βρέφους που παρέχεται με το θηλασμό ενθαρρύνει τη βέλτιστη ψυχοκοινωνική ανάπτυξη του παιδιού.
Ποια τα πλεονεκτήματα του μητρικού θηλασμού;
Τα πλεονεκτήματα του μητρικού θηλασμού είναι πάρα πολλά τόσο για το βρέφος όσο και για τη μητέρα. Εδώ αναφέρονται μερικά.
Για το βρέφος
Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει πάρα πολλές επιστημονικές έρευνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και της UNICEF σε παγκόσμια κλίμακα, που αναδεικνύουν το μητρικό γάλα όχι μόνο ως το καταλληλότερο για το νεογέννητο αλλά και το πιο πολύτιμο. Tα πλεονεκτήματα του έναντι του αγελαδινού είναι αμέτρητα και αδιαμφισβήτητα, σε σημείο που πολλές φορές η βιωσιμότητα του νεογέννητου, ιδιαιτέρα όταν είναι πρόωρο, εξαρτάται από τη χορήγηση μητρικού γάλακτος. Το μητρικό γάλα είναι τέλειο ποιοτικά. Περιέχει όλα εκείνα τα συστατικά που είναι απαραίτητα για τη φυσιολογική ανάπτυξη ενός βρέφους. Οι αναλογίες μεταξύ των λευκωμάτων, λιπών, υδατανθράκων, σιδήρου, αλάτων και βιταμινών που περιέχει είναι απόλυτα προσαρμοσμένες στις ιδιαίτερες ανάγκες του βρέφους.
Περιέχει επίσης ειδικές ουσίες, όπως ανοσοσφαιρίνες, λυσοζύμη, αντι –ιογενείς παράγοντες κλπ. που προστατεύουν από διάφορα μικρόβια και ιούς, κυρίως του γαστρεντερικού και αναπνευστικού συστήματος όπως, γαστρεντερίτιδες, ωτίτιδες, μηνιγγίτιδα, γρίπη κλπ. αλλεργίες. Τα μωρά αυτά θα παρουσιάσουν σαν έφηβοι σπανιότερα έκζεμα, άσθμα. Τα μωρά που τρέφονται με μητρικό γάλα παρουσιάζουν λιγότερες ή άλλες αλλεργικές καταστάσεις. Ο παράγοντας bifidus, που υπάρχει μόνο στο μητρικό γάλα, βοηθά τον λακτοβάκκιλο, που βρίσκεται στο έντερο του βρέφους, να αναπτύσσεται και να παράγει οξέα, δημιουργώντας έτσι τη φυσιολογική χλωρίδα του εντέρου, η οποία προστατεύει το νεογέννητο από παθογόνους οργανισμούς. Σε αντίθεση το αγελαδινό γάλα τον καταστρέφει. Ακόμα και ένα γεύμα με αγελαδινό γάλα επηρεάζει την εντερική πανίδα για τρεις μέρες περίπου και καταστρέφει τον προστατευτικό μηχανισμό. Υπάρχει επίσης μειωμένος κίνδυνος για διάφορες μορφές καρκίνου όπως η λευχαιμία και το λέμφωμα αφού το μητρικό γάλα ενισχύει περισσότερο το ανοσοποιητικό σύστημα των βρεφών. Ο μελλοντικός κίνδυνος της στεφανιαίας νόσου είναι σχεδόν ανύπαρκτος στα μωρά που έχουν θηλάσει. Κι αυτό γιατί το μητρικό γάλα περιέχει αυξημένη χοληστερόλη, σε σχέση με το αγελαδινό. Με αυτόν τον τρόπο ο οργανισμός χρησιμοποιεί τη χοληστερόλη σαν ενέργεια και αποθαρρύνεται η παραγωγή της, δηλαδή δε δημιουργούνται οι υποδοχείς στο συκώτι και αποφεύγεται έτσι η ενδογενής παραγωγή χοληστερόλης.
Το μητρικό γάλα είναι εύπεπτο, η διάσπαση και ο μεταβολισμός του δεν επιβαρύνει τα νεφρά και το συκώτι του μωρού. Τα μωρά που θηλάζονται, έχουν λιγότερους κωλικούς και δερματικούς ερεθισμούς στην περιοχή της πάνας, γιατί το μητρικό γάλα, με την ειδική του σύνθεση, ευνοεί την ανάπτυξη των γαλακτοβακίλλων στο έντερο του μωρού. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα, το pΗ των κοπράνων του παιδιού, να είναι όξινο, πράγμα που δεν ερεθίζει την επιδερμίδα.
Επιπλέον, το μητρικό γάλα περιέχει λιπαρά οξέα που είναι απαραίτητα για την καλύτερη ανάπτυξη του εγκεφάλου και βοηθάει να αυξηθεί σημαντικά ο δείκτης νοημοσύνης των παιδιών που θηλάζουν. Το μητρικό γάλα περιέχει ακριβώς, στη σωστή αναλογία ενέργεια, πρωτεΐνες, βιταμίνες και άλλα διατροφικά στοιχεία για ένα μωρό στους έξι πρώτους μήνες της ζωής και επίσης όλο το νερό που χρειάζεται. Τα διατροφικά του στοιχεία είναι τέλεια ποιοτικά για ένα μωρό και το μητρικό γάλα είναι πιο ευκολοχώνευτο από οποιοδήποτε άλλο γάλα ή τροφή.
Μετά το θηλασμό το βρέφος κοιμάται ήρεμα και ικανοποιημένα. Αυτό οφείλεται στην καλεομορφίνη (ορμονική ουσία) που περιέχεται στο μητρικό γάλα και η οποία χαρίζει ηρεμία στο νεογνό.
Συχνός θηλασμός από την πρώτη στιγμή, μειώνει τον κίνδυνο του νεογνικού ίκτερου. Είναι αποδεδειγμένο ότι τα μωρά που θηλάζονται κινδυνεύουν πολύ λιγότερο από τον ξαφνικό νεογνικό θάνατο.
Επίσης συμβάλλει και στην ανάπτυξη των οστών και των μυών του προσώπου, οδοντοφυΐα.Αντίθετα με το μπουκάλι, όπου το γάλα ρέει σχεδόν από μόνο του, ο θηλασμός απαιτεί πιο μεγάλη προσπάθεια από την πλευρά του μωρού. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα, να γυμνάζονται καλά οι μύες του προσώπου, πράγμα που έχει μακροχρόνιες επιδράσεις στην ανάπτυξη των οστών, στην οδοντοφυΐα και φυσικά στην ανάπτυξη του λόγου. Επίσης, το γεγονός ότι το μητρικό γάλα δεν περιέχει ζάχαρη, σε αντίθεση με το τροποποιημένο γάλα αγελάδας, παίζει πολύ σημαντικό ρόλο, για την πρόληψη της τερηδόνας!
Πολλές μελέτες έχουν αποδείξει ότι τα βρέφη που θηλάζουν έχουν σημαντικά μικρότερη πιθανότητα εμφάνισης παχυσαρκίας αργότερα στην παιδική και ενήλικη ζωή τους. Ο μηχανισμός προστασίας δεν είναι απόλυτα γνωστός. Μία πιθανή εξήγηση είναι ότι τα βρέφη που θηλάζουν αυτο-ρυθμίζουν την πρόσληψη τροφής με βάση την πείνα τους, σε αντίθεση με τα μωρά που σιτίζονται με μπιμπερό και συνήθως τρώνε πολύ περισσότερο από όσο πραγματικά θέλουν.
Ο θηλασμός λοιπόν έχει και πολλά μακροχρόνια πλεονεκτήματα για την υγεία του παιδιού σας. Έχει αποδειχθεί με επιστημονικές έρευνες, ότι ο θηλασμός προφυλάσσει από την παχυσαρκία, το σακχαρώδη διαβήτη, αλλεργικές καταστάσεις όπως έκζεμα και άσθμα, μερικές μορφές καρκίνου, καρδιοπάθειες και τη σκλήρυνση κατά πλάκας!
Για τη μητέρα
Ο θηλασμός είναι εξίσου καλός και για τη μητέρα. Πέρα από το γεγονός ότι δεν κοστίζει καθόλου και δε χρειάζεται να προετοιμάζει την τροφή, να πλένει και να αποστειρώνει σκεύη, μπορεί εύκολα να ταΐσει το μωρό της, οποιαδήποτε στιγμή αυτό πεινάσει. Ο θηλασμός βοηθάει τη μήτρα να επανέλθει πιο γρήγορα στο φυσιολογικό της μέγεθος.Κατά το θηλασμό παράγονται ορμόνες, που βοηθούν τη μήτρα να «ξανακατέβει» στην αρχική θέση που είχε πριν την εγκυμοσύνη. Αυτό συμβαίνει με τους λεγόμενους υστερόπονους, που μοιάζουν με τους πόνους της περιόδου. Μέσω της καλής σύσπασης της μήτρας, χάνετε λιγότερο αίμα και το σώμα σας επανέρχεται πιο γρήγορα στο κανονικό.
Επιπλέον, βοηθάει τις γυναίκες που θηλάζουν να χάσουν γρήγορα και εύκολα τα περιττά κιλά της εγκυμοσύνης, αφού έχει υπολογιστεί ότι για την παραγωγή γάλακτος «καίγονται» καθημερινά 500 θερμίδες. Τέλος, ο παρατεταμένος θηλασμός προφυλάσσει από καρκίνο της μήτρας, του μαστού και του ενδομήτριου, ενώ νεότερες έρευνες αναφέρουν ότι μειώνει επίσης τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου ΙΙ και οστεοπόρωσης. Οι ειδικοί επισημαίνουν επίσης, ότι ο θηλασμός ηρεμεί τις μητέρες, πράγμα που οφείλεται μάλλον στην έκκριση της ωκυτοκίνης, ορμόνης που παράγεται κατά τη διάρκεια του θηλασμού. Επιπλέον, η μητέρα βιώνει όμορφα συναισθήματα πληρότητας της αποστολής της σαν μητέρας, καθώς και περηφάνιας γιατί κατάφερενα προσφέρει στο μωρό της ό,τι πολυτιμότερο έχει, το μητρικό γάλα.
Το μητρικό γάλα δεν κοστίζει τίποτα, είναι παντού και πάντα διαθέσιμο, στην κατάλληλη σύσταση και θερμοκρασία. Δεν απαιτεί καμία προετοιμασία, δεν χρειάζεται να αποστειρώσετε κάτι. Αυτό σημαίνει πολύ λιγότερη δουλειά και ειδικά για το βράδυ, όπου δε χρειάζεται να σηκωθείτε και να ετοιμάσετε το μπουκάλι παρά μόνο να βάλετε το μωρό στο στήθος.
Οι ορμόνες που παράγονται κατά το θηλασμό στο σώμα σας, σας κάνουν πιο ευαίσθητη και διευκολύνουν την ανάπτυξη μιας βαθιάς σχέσης αγάπης και στοργής με το μωρό σας. Η σωματική επαφή και η ζεστασιά που απολαμβάνει το μωρό σας κατά το θηλασμό, δίνουν τις πρώτες γερές βάσεις της ψυχολογικής του ανάπτυξης.
Πόσο συχνά πρέπει να θηλάζει το μωρό;
Τα προηγούμενα χρόνια υπήρχαν πολλές διαφορετικές απόψεις, σχετικά με το πόση ώρα θα πρέπει να θηλάζει ένα μωρό, μετά από πόση ώρα πρέπει να αλλάζει κανείς το στήθος και πόσο συχνά θα πρέπει να θηλάζει κανείς.
Σήμερα έχει πλέον, μετά από πολυάριθμες επιστημονικές έρευνες, αποδειχθεί, ότι όσο πιο συχνά θηλάζει κανείς, τόσο πιο πολύ γάλα παράγεται από το στήθος. Ισχύει δηλαδή ο νόμος της ζήτησης και της προσφοράς. Όταν κανείς σεβαστεί τους ρυθμούς του παιδιού και θηλάζει κάθε φορά που το παιδί δείχνει σημάδια πείνας, τότε το στήθος παράγει αρκετή ποσότητα γάλακτος, για να καλύψει τις ανάγκες του. Αυτό μπορεί να απαιτεί από εσάς στην αρχή, μέχρι να έρθει το κανονικό γάλα, να θηλάζετε αρκετά συχνά, η ανταμοιβή όμως έρχεται όταν το μωρό σας είναι ικανοποιημένο και κοιμάται για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από ότι προηγουμένως. Το πρόβλημα των πληγών των θηλών, δεν προκαλείται όταν το παιδί πίνει συχνά από το στήθος, αλλά όταν το παιδί «παίρνει» λάθος το στήθος.Είναι σημαντικό να εφαρμόζει το στόμα του μωρού στη θηλή. Περιμένετε μέχρι το στόμα του μωρού σας να είναι ανοικτό και μετά βοηθήστε το να βάλει τη θηλή στο στόμα. Η θηλαία άλως (ο κύκλος γύρω από τη θηλή) θα πρέπει να βρίσκεται στο στόμα του μωρού. Η πίεση που ασκείται στη θηλαία άλω είναι αυτό που απελευθερώνει το γάλα. Εάν δεν αισθάνεστε άνετα, χρησιμοποιήστε το μικρό δάχτυλό σας για να διακόψετε την αναρρόφηση και δοκιμάστε ξανά.
Ποιες είναι οι καταλληλότερες θέσεις θηλασμού;
Η σωστή τοποθέτηση του μωρού στο στήθος είναι πολύ σημαντική για την επιτυχία του θηλασμού και βοηθά στην πρόληψη των ραγάδων των θηλών. Όταν το μωρό πίνει σωστά από το στήθος, το «αδειάζει» πιο εύκολα και πιο γρήγορα και το στήθος παράγει αρκετό γάλα. Υπάρχουν τρεις βασικές θέσεις για το θηλασμό .Η κάθε μητέρα επιλέγει τη θέση που τη βολεύει καλύτερα, ανάλογα με τον τοκετό που έχει κάνει.
Η κλασσική θέση που όλες γνωρίζετε. Είναι πολύ βολική όταν η μητέρα έχει γεννήσει με φυσικό τοκετό, χωρίς καισαρική τομή.
Η πλευρική θέση (Θέση Rugby). Η στάση αυτή έχει πολλά πλεονεκτήματα, ιδιαίτερα στην αρχή και για μωρά που είναι πολύ ζωηρά. Επίσης είναι πολύ καλή στάση για να ερεθίσετε το στήθος να παράγει περισσότερο γάλα. Αυτό συμβαίνει γιατί η περιοχή που αδειάζει καλύτερα, κατά αυτή τη στάση, είναι η πλάγια πλευρά του στήθους προς τη μασχάλη, η οποία περιλαμβάνει ένα πολύ μεγάλο μέρος του αδένα του στήθους.
Ξαπλωμένη στο πλάι. Αυτή η στάση θηλασμού είναι πολύ χρήσιμη τη νύχτα, γιατί δε χρειάζεται να σηκωθείτε για να θηλάσετε. Είναι επίσης χρήσιμη σε περιπτώσεις που έχετε γεννήσει με καισαρική τομή και δυσκολεύεστε να καθίσετε.
Ποια είναι η καλύτερη θέση μητρικού θηλασμού;
Είναι καλά να χρησιμοποιούνται όλες οι θέσεις από τις μητέρες, στο βαθμό που μπορούν γιατί η περιοχή του στήθους που αδειάζει καλύτερα κατά το θηλασμό, είναι αυτή πού αντιστοιχεί στο πηγούνι του μωρού σας. Αυτό συμβαίνει, γιατί σε αυτή την περιοχή η γλώσσα του μωρού, με τις κυματοειδείς κινήσεις της, αδειάζει καλύτερα τους γαλακτοφόρους πόρους. Όταν λοιπόν κανείς θηλάζει μόνο σε μια στάση, αδειάζουν πάντα καλύτερα, οι ίδιοι γαλακτοφόροι πόροι και κατά συνέπεια, η ίδια περιοχή του αδένα του στήθους. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα, η περιοχή αυτή να δέχεται περισσότερα ερεθίσματα για να παράγει γάλα από ότι οι υπόλοιπες και ο αδένας του στήθους να μη λειτουργεί ομοιόμορφα. Έτσι, η συχνή εναλλαγή των διαφόρων στάσεων θηλασμού είναι ένα επιπλέον μέτρο για ομοιόμορφο άδειασμα του στήθους και για την αύξηση της παραγωγής γάλακτος.
Επιπρόσθετα για τις ευαίσθητες ή και πληγωμένες θηλές, με την εναλλαγή των διαφορετικών στάσεων θηλασμού, θα έχει πολύ ανακουφιστικά αποτελέσματα, γιατί η θηλή δεν επιβαρύνεται μόνο στα ίδια σημεία αλλά ομοιόμορφα γύρω - γύρω.
Μέχρι πότε πρέπει να θηλάσω το μωρό μου;
Ο μητρικός θηλασμός πρέπει να αρχίζει αμέσως μετά τον τοκετό, μέσα στα πρώτα 30 λεπτά από τη γέννηση και να συνεχίζει αποκλειστικός μητρικός θηλασμός μέχρι και του πρώτους έξι μήνες ζωής του βρέφους.
Αποκλειστικός μητρικός θηλασμός σημαίνει ότι το βρέφος σιτίζεται μόνο με μητρικό γάλα για τους πρώτους έξι μήνες της ζωής του και δε χορηγείται κανένα άλλο υποκατάστατο γάλακτος ,τσάι ή νερό. Δε χρειάζεται να ανησυχείτε αφού καλύπτονται πλήρως οι ανάγκες του διατροφικά και σε υγρά. Αυτό συστήνει και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αλλά και πολλές επιστημονικές οργανώσεις και επιτροπές, όπως η Αμερικάνικη Εταιρεία Παιδιατρικής.Οι επιστήμονες, δέχονται πλέον ότι το μητρικό γάλα δεν είναι απλά τροφή για το μωρό, αλλά ένα περίπλοκο σύστημα υποστήριξης που παρέχει στον οργανισμό του τροφή, προστασία αλλά και μια σειρά από πληροφορίες. Το γάλα του θηλασμού ταιριάζει ακριβώς στις ανάγκες του βρέφους, μάλιστα η ποσότητα, η ποιότητα και η γεύση του αλλάζουν συνεχώς, ενώ καθώς το μωρό μεγαλώνει αλλάζει ακόμη και η σύνθεσή του έτσι ώστε να ανταποκρίνεται πλήρως στις ανάγκες της κάθε ηλικίας. Το μητρικό γάλα έχει πάντα σωστή και σταθερή θερμοκρασία, είναι ιδιαίτερα εύπεπτο και χωνεύεται από το μωρό μέσα σε 2-3 ώρες, ικανοποιώντας πλήρως τις ανάγκες του σε υγρά και τροφή .
Ασφαλώς ο μητρικός θηλασμός είναι σημαντικός για περισσότερο από τους έξι μήνες και η UNICEF καθώς και η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (WHO), συνιστούν ότι ο μητρικός θηλασμός μπορεί να συνεχίζεται με κατάλληλες συμπληρωματικές τροφές για δύο ή και πλέον χρόνια.
Εκτεταμένες επιστημονικές αποδείξεις, έχουν τεκμηριώσει τα ποικίλα και αδιαμφισβήτητα πλεονεκτήματα του μητρικού θηλασμού, στα βρέφη, τις μητέρες, τις οικογένειες και το κοινωνικό σύνολο γενικότερα. Το μωρό που θηλάζει παίρνει την τροφή κατ’ ευθείαν από τη μάνα του όπως η φύση προνόησε. Η ζεστή αγκαλιά της μητέρας, το άκουσμα των κτύπων της καρδιάς της, η μυρωδιά της, η άμεση οπτική και δερμική επαφή, οι ορμόνες που παράγονται κατά το θηλασμό, κάνουν το μωρό να νιώθει ασφάλεια και ηρεμία. Το μωρό που θηλάζει δεν παίρνει από τη μητέρα του μόνο το γάλα, παίρνει την αγάπη της. Αυτό σφυρηλατεί γερούς δεσμούς ανάμεσα στη μητέρα και το παιδί. Έτσι ο μητρικός θηλασμός θεμελιώνει την ψυχική υγεία του μωρού και διαμορφώνει μια υγιή προσωπικότητα.
Η ψυχολογική υποστήριξη από το οικογενειακό περιβάλλον, η διατήρηση ήρεμου κλίματος κατά τον θηλασμό, η αποφυγή συμπληρώματος (ξένου γάλατος), η περιποίηση των θηλών, η αποφυγή τραυματισμού τους, η αποφυγή συμφόρησης των μαστών είναι μέτρα για την επιτυχία του θηλασμού.
Να θυμάστε ότι ο μητρικός θηλασμός είναι δικαίωμα κάθε παιδιού. Το μητρικό γάλα περιέχει όλα τα απαραίτητα συστατικά και τα προστατευτικά αντισώματα που χρειάζεται το μωρό σας για το καλύτερο ξεκίνημα στη ζωή του.
Ρίξτε μια ματιά και εδώ
