Ο υπερηχογραφικός έλεγχος των μαστών είναι μία απεικονιστική διαγνωστική μέθοδος, κατά την οποία εξετάζεται ο μαστός και η μασχαλιαία χώρα με τη βοήθεια υπερηχητικών κυμάτων. Η εξέταση δεν πονάει καθόλου και δεν χρειάζεται να γίνει κάποια συγκεκριμένη μέρα του κύκλου. Είναι ακίνδυνη (δεν υπάρχει κανενός είδους ακτινοβολία), μπορεί να επαναλαμβάνεται άφοβα, όσο συχνά χρειάζεται. Είναι γρήγορη, με άμεσα αποτελέσματα και δεν απαιτεί προετοιμασία.
Στον ετήσιο προληπτικό γυναικολογικό έλεγχο, πέρα από το τεστ Παπ και τον διακολπικό/ διακοιλιακό υπέρηχο, δεν πρέπει να ξεχνάμε αυτό το τμήμα του σώματος μας. H εξέταση αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί εύκολα σαν μέθοδος πρώτης επιλογής όταν η αυτοψηλάφηση δεν είναι ασφαλής, κυρίως λόγω του μεγέθους των μαστών ή της συνυπάρχουσας ινοκυστικής μαστοπάθειας.
Για τον προληπτικό ετήσιο έλεγχο, συνήθως σε ηλικίες κάτω των 30 ετών, χρησιμοποιείται μόνο το υπερηχογράφημα ενώ σε ηλικίες άνω των 35 ετών συμπληρώνεται με τη μαστογραφία. Ο ετήσιος απεικονιστικός έλεγχος θα πρέπει να αρχίζει ακόμη νωρίτερα, ακόμα και πριν από την ηλικία των 25 ετών, σε γυναίκες με κληρονομικό ιστορικό καρκίνου του μαστού ή των ωοθηκών.
Σε περίπτωση που έχουμε κάποιο σύμπτωμα (π.χ. πόνο, έκκριση, ερυθρότητα) ή ψηλαφητό εύρημα στο στήθος, ο υπέρηχος μαστών είναι η βασική προτεινόμενη εξέταση στις ηλικίες μικρότερες των 35 ετών. Με τη χρήση σύγχρονων μηχανημάτων που διαθέτουν ειδικές κεφαλές για το μαστό και τη μελέτη με έγχρωμο Doppler, ο εξεταστής που είναι γνώστης της μεθόδου και των παθήσεων του μαστού μπορεί να διαχωρίσει τα συμπαγή μορφώματα είτε σε καλοήθη, είτε σε αυτά που χρειάζονται περαιτέρω διερεύνηση γιατί μπορεί να αντιστοιχούν σε κακοήθεια.
Το υπερηχογράφημα των μαστών εκτελείται επίσης για να καθορίσει αν μια ανωμαλία που ανιχνεύεται με τη μαστογραφία ή ένα ψηλαφητό μόρφωμα είναι κυστικό (γεμάτο υγρό) ή συμπαγές (καλόηθες ή κακόηθες).
Μπορεί να χρησιμοποιηθεί επίσης σε γυναίκες για τις οποίες η ακτινοβολία αντενδείκνυται, όπως οι έγκυες γυναίκες , ανεξάρτητα από το στάδιο της κυήσεως, όταν υπάρχει κάποιο ψηλαφητό εύρημα που χρήζει διερεύνησης, ή σε γυναίκες με εμφυτεύματα από σιλικόνη .
Το υπερηχογράφημα μαστών συμβάλει στη ανάδειξη μικρών εστιακών βλαβών, οι οποίες θεωρούνται δύσκολο να εντοπισθούν σε πολύ πρώιμο στάδιο. Ανάλογα με την εμπειρία του εξεταστή και την τεχνική μπορεί το υπερηχογράφημα να αναδείξει μικρές εστίες καρκίνου, οι οποίες μερικές φορές είναι αδύνατον να διερευνηθούν με άλλη μέθοδο.
Η εξέταση αυτή μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για τον έλεγχο πολύ πυκνών μαστών μαστογραφικά (ACR 3 και 4). Στον υπέρηχο εξετάζουμε το μαστό σε διάφορα επίπεδα και δεν επιπροβάλλονται οι ιστοί όπως στη μαστογραφία.
Είναι επίσης δυνατόν, κάποιος καρκίνος να φαίνεται στον υπέρηχο και όχι στην μαστογραφία (καθώς και το αντίθετο). Aυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι η μαστογραφία δεν χρειάζεται. H κλινική και υπερηχογραφική διερεύνηση σε συνδυασμό με την μαστογραφία, παρέχει καλύτερες διαγνωστικές δυνατότητες.
Εκτός από τους συνήθεις προληπτικούς ελέγχους, ο υπέρηχος χρησιμοποιείται:
- για τη σήμανση ογκιδίων πριν την χειρουργική τους αφαίρεση
- επικουρικά στην σταδιοποίηση των ασθενών με καρκίνο του μαστού, επιτρέποντάς μας να μετρήσουμε με ακρίβεια το μέγεθος του όγκου και να εντοπίζουμε επιπρόσθετες εστίες σε περιπτώσεις πολυεστιακής εντόπισης της βλάβης
- ως οδηγός για επεμβατικές διαδικασίες, όπως βιοψία με βελόνα, ή παρακέντηση κύστης
- κατά την εξέταση αυτή, μπορούν να γίνουν διαδοχικές μετρήσεις του όγκου κατά τη διάρκεια της προεγχειρητικής χημειοθεραπείας, για να εκτιμήσουμε αντικειμενικά την απάντηση του ασθενή στο σχήμα της χημειοθεραπείας
Γιατί είναι απαραίτητη εξέταση το υπερηχογράφημα μαστών;
- Το υπερηχογράφημα του μαστού γίνεται στο ιατρείο με εξειδικευμένο μηχάνημα υπερήχων υψηλής ευκρίνειας και έγχρωμου Doppler.
- Με το υπερηχογράφημα είναι δυνατή η λεπτομερής απεικόνιση των μαστών και των μασχαλιαίων κοιλοτήτων σημείο προς σημείο.
- Έτσι είναι δυνατή η αξιολόγηση βλαβών, που ανακαλύπτονται είτε με την κλινική εξέταση είτε με τη μαστογραφία, ακόμη και βλαβών που δεν γίνονται αντιληπτές παρά μόνο με τους υπερήχους.
- Το υπερηχογράφημα είναι η πιο εύχρηστη και κατάλληλη μέθοδος για την πραγματοποίηση βιοψίας στο ιατρείο σε περίπτωση ύποπτης βλάβης.
- Το υπερηχογράφημα αποτελεί απαραίτητη εξέταση για την προεγχειρητική αξιολόγηση βλαβών και το σχεδιασμό της χειρουργικής θεραπείας στο ιατρείο.
- Το υπερηχογράφημα μαστού με έγχρωμο Doppler, που πραγματοποιείται στο ιατρείο, παρέχει περαιτέρω πληροφορίες για την κυκλοφορία του αίματος σε ύποπτες βλάβες, διασαφηνίζοντας περαιτέρω τη φύση τους.